Cookies help us deliver our services. By using our services, you agree to our use of cookies.
Theonomy Wiki
You have no notifications.
Log in
Main page
Recent changes
Random page
Help
Donate
English
British English
Simple English
español
français
Deutsch
Kiswahili
हिन्दी
മലയാളം
Bahasa Indonesia
한국어
svenska
português
Ελληνικά
বাংলা
עברית
日本語
中文
فارسی
suomi
русский
українська
հայերեն
italiano
العربية
norsk bokmål
Nederlands
Türkçe
Tiếng Việt
íslenska
Tagalog
Classical Hebrew
Ἀρχαία ἑλληνικὴ
Export translations
From Theonomy Wiki
Settings
Group
1Chroniclesname
1Corinthiansname
1Johnname
1Kingsname
1Petername
1Samuelname
1Thessaloniansname
1Timothyname
2Chroniclesname
2Corinthiansname
2Johnname
2Kingsname
2Petername
2Samuelname
2Thessaloniansname
2Timothyname
3Johnname
Actsname
Addlawanalysisname
Alldocumentationname
AllDocumentationname/en
Amosname
AnsweredQuestionsname
Are there 613 commandments in the Torah?
Are there two (or three) different versions of the Ten Commandments?
AssociatedNotesname
AssociatedScripturesname
Associatedverses
Books and other resources
Booksname
Can a husband and wife have equal authority in a marriage?
Categoriesname
Category:1 Chronicles
Category:1 Corinthians
Category:1 John
Category:1 Kings
Category:1 Peter
Category:1 Samuel
Category:1 Thessalonians
Category:1 Timothy
Category:2 Chronicles
Category:2 Corinthians
Category:2 John
Category:2 Kings
Category:2 Peter
Category:2 Samuel
Category:2 Thessalonians
Category:2 Timothy
Category:3 John
Category:Abrahamic Covenant
Category:Acts
Category:Adoption
Category:Adultery
Category:Altars
Category:Amos
Category:Ancient Near East Legal Systems
Category:Answered Questions
Category:Anthropology
Category:Authority
Category:Autonomy
Category:Bestiality
Category:Boundaries
Category:Bridewealth (mohar)
Category:Capital Punishment
Category:Case law
Category:Ceremonial Cleanness
Category:Circumcision
Category:Citizenship
Category:Civil/Judicial Law
Category:Code of Hammurabi
Category:Colossians
Category:Confession
Category:Corporate Judgment
Category:Covenant
Category:Covenant of perpetual slavery
Category:Covetousness
Category:Created Order
Category:Creator-Creation Distinction
Category:Curses
Category:Cursing a parent
Category:Daniel
Category:David
Category:Davidic Covenant
Category:Defense
Category:Defense of others
Category:Defilement
Category:Destruction of Jerusalem
Category:Deuteronomy
Category:Differing treatment under the law
Category:Divining
Category:Divorce
Category:Documentation
Category:Dominion
Category:Ecclesiastes
Category:Ephesians
Category:Eschatology
Category:Esther
Category:Exodus
Category:Ezekiel
Category:Ezra
Category:False prophecy
Category:Family
Category:Family Regulations
Category:Feast
Category:Food
Category:Foreigners
Category:Funeral
Category:Galatians
Category:Genesis
Category:Government Structure
Category:Guilt
Category:Habakkuk
Category:Haggai
Category:Head of Household
Category:Hebrew Scriptures
Category:Hebrews
Category:Hermeneutics
Category:Holidays
Category:Holiness
Category:Homosexuality
Category:Hosea
Category:Hospitality
Category:Human Judicial Response
Category:Hybridization
Category:Idolatry
Category:Incest
Category:Inheritance
Category:Investigation
Category:Isaiah
Category:Israelite Kings
Category:Israelite Land Regulations
Category:James
Category:Jeremiah
Category:Job
Category:Joel
Category:John
Category:Jonah
Category:Joshua
Category:Jude
Category:Judge
Category:Judges
Category:Judicial Procedure
Category:Jurisdiction
Category:Kidnapping
Category:King
Category:Lamentations
Category:Law Function
Category:Law versus Covenant
Category:Legal evidence
Category:Legal Systems
Category:Levirate Marriage
Category:Levitical Priesthood
Category:Levitical Priesthood Regulations
Category:Leviticus
Category:Lies
Category:Loving God
Category:Loving one's neighbor
Category:Luke
Category:Lust
Category:Malachi
Category:Manumission
Category:Mark
Category:Marriage
Category:Matthew
Category:Mercy
Category:Micah
Category:Moral Law
Category:Mourning
Category:Murder
Category:Nahum
Category:Nakedness
Category:Name of God
Category:National Storehouse
Category:Negligent manslaughter
Category:Nehemiah
Category:New Covenant
Category:New Testament
Category:Noahic Covenant
Category:Numbers
Category:Oath
Category:Obadiah
Category:One-time Command
Category:Parents
Category:Philemon
Category:Philippians
Category:Plunder
Category:Polygamy
Category:Priesthood
Category:Principles and Definitions
Category:Prison
Category:Property
Category:Prophecy
Category:Prostitution
Category:Proverbs
Category:Psalms
Category:Questions about Biblical justice in economics
Category:Questions about civil government formation, powers, and limits
Category:Questions about Jesus' teaching on the law
Category:Questions about judicial procedure and due process
Category:Questions about marriage and family
Category:Questions about Paul's teaching on the law
Category:Questions about penalties and restitution
Category:Questions about property rights and stewardship
Category:Questions about the differences in law between the covenants
Category:Questions about the differing treatment of persons in Biblical law
Category:Questions about the general applicability or relevance of God's law
Category:Questions about the historical application of Biblical law
Category:Questions about the organization and character of Biblical law
Category:Questions about the relationship of the church (Christian assembly) and civil government
Category:Questions about various individual laws
Category:Questions about witnesses and evidence
Category:Questions comparing Biblical law to other legal systems
Category:Rape
Category:Reconciliation
Category:Redemption
Category:Responsibilities
Category:Restitution
Category:Restorative Justice
Category:Retributive Justice
Category:Revelation
Category:Ritual Cleanness
Category:Romans
Category:Ruth
Category:Sabbath
Category:Sacrifice
Category:Sacrificial Regulations
Category:Sanctification
Category:Scripture
Category:Second Death
Category:Self-defense
Category:Separation of church and civil government
Category:Sexual Sin
Category:Sexuality
Category:Sin
Category:Sinai Covenant
Category:Slander
Category:Slavery
Category:Sojourners
Category:Solomon
Category:Song of Songs
Category:Statute of Limitations
Category:Stewardship
Category:Striking a parent
Category:Taxes
Category:Temple Prostitution
Category:Theft
Category:Tithe
Category:Titus
Category:Trade
Category:Tripart Division
Category:Typological Function
Category:Typological/Ceremonial Law
Category:Unanswered Questions
Category:Vicarious Punishment
Category:Widows
Category:Witness testimony
Category:Work
Category:Worship
Category:Zechariah
Category:Zephaniah
Chiasm in Exod. 21:15-17
Chicago Statement on Biblical Hermeneutics
Classificationname
Colossiansname
CreateNotename
Danielname
Deuteronomyname
Did Jesus break Biblical law by working on the Sabbath?
Did Jesus really support the death penalty for cursing a parent?
Didn't the law under the Sinai Covenant allow divorce for any cause?
Do the gleaning laws allow civil government to coerce individuals or businesses to give up wealth or other private property?
Documentationname
Does Biblical law have "statutes of limitation" for prosecuting crime?
Does Biblical law really allow a father to sell his daughter into slavery?
Does Biblical law require a girl to marry her rapist?
Does Biblical law require employers to pay their employees daily?
Does Deuteronomy 22:25-29 imply that the rape of an unbetrothed girl is not a death penalty offense?
Does Joseph's intent to divorce Mary show that the death penalty for adultery was not mandatory?
Does the divorce of the foreign women in Ezra 9-10 show that civil government has authority to dissolve marriages or preside over "divorce trials"?
Does the proverb about the jealous husband show that prostitution is legal? (Prov. 6:32-35)
Does theonomy require commitment to a particular view of eschatology (end times)?
Doesn't the Code of Hammurabi "eye for an eye" concept predate Biblical law?
Ecclesiastesname
Ephesiansname
Esthername
Exodusname
Ezekielname
Ezraname
Fulfillmentname
Functional Categorization of the Law
Galatiansname
Genesis 1:22
Genesisname
Habakkukname
Haggainame
HebrewScriptureBooks
HebrewScripturesname
Hebrewsname
Helpsname
Hoseaname
How did Jesus "fulfill" the Law? (Matt. 5:17-19)
How does Biblical law create the strongest possible "Rule of Law"?
How To Contribute
How to use the Quote template
How to use the Scriptblock template
How to use the Scriptblockformat template
How to use the scripture function
In what way was Jesus' command in John 13:34 "new"?
Interpretationname
Introduction to Theonomy
Is every law of God bound to a particular covenant?
Is the polygyny of the Old Covenant allowed in the New Covenant age?
Is the premarital unchastity case of Deut. 22:13 an example of the justice system assuming guilt until a defendant proves her innocence?
Is there a "two tables" division in the Ten Commandments?
Isaiahname
Jamesname
Jeremiahname
Jobname
Joelname
Johnname
Jonahname
Joshuaname
Judename
Judgesname
Lamentationsname
LawAnalysisoverviewname
Lawcommandanalysisname
LawFunctionsname
Leviticusname
List of Topics
ListofTopicsname
Lukename
Malachiname
Markname
Matthewname
Micahname
Nahumname
Nehemiahname
NewTestamentBooks
NewTestamentname
Notesname
NotesonInterpretationApplicationname
Notesoverviewname
Numbersname
Obadiahname
Parallel in Deut. 15:12
Philemonname
Philippiansname
Podcastsname
Primarysourcedocumentsname
Prohibition on vicarious punishment
Proverbsname
Psalmname
Psalmsname
Questionsname
Questionsoverviewname
Revelationname
Romansname
Ruthname
Scripturename
SeeAlsoname
SongofSongsname
Status of a wife provided to a freed slave
Subtopics
Subtopicsname
TemplatesReferencename
TheCommandname
Theonomy Wiki
Theonomy Wiki:Copyrights
TheonomyStudyBiblename
Titusname
Topicsname
TypologicalFunctionname
UnansweredQuestionsname
Verse parallel to absolute infinitive for stoning
Websitesname
What was the purpose of the Numbers 5 dusty(or "bitter") water test?
Why is false prophecy a death penalty crime?
Zechariahname
Zephaniahname
Language
aa - Qafár af
ab - Аҧсшәа
abs - bahasa ambon
ace - Acèh
ady - адыгабзэ
ady-cyrl - адыгабзэ
aeb - تونسي/Tûnsî
aeb-arab - تونسي
aeb-latn - Tûnsî
af - Afrikaans
ak - Akan
aln - Gegë
alt - тÿштÿк алтай тил
am - አማርኛ
ami - Pangcah
an - aragonés
ang - Ænglisc
anp - अङ्गिका
ar - العربية
arc - ܐܪܡܝܐ
arn - mapudungun
arq - جازايرية
ary - الدارجة
arz - مصرى
as - অসমীয়া
ase - American sign language
ast - asturianu
atj - Atikamekw
av - авар
avk - Kotava
awa - अवधी
ay - Aymar aru
az - azərbaycanca
azb - تۆرکجه
ba - башҡортса
ban - Bali
bar - Boarisch
bbc - Batak Toba
bbc-latn - Batak Toba
bcc - جهلسری بلوچی
bcl - Bikol Central
be - беларуская
be-tarask - беларуская (тарашкевіца)
bg - български
bgn - روچ کپتین بلوچی
bh - भोजपुरी
bho - भोजपुरी
bi - Bislama
bjn - Banjar
bm - bamanankan
bn - বাংলা
bo - བོད་ཡིག
bpy - বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী
bqi - بختیاری
br - brezhoneg
brh - Bráhuí
bs - bosanski
btm - Batak Mandailing
bto - Iriga Bicolano
bug - ᨅᨔ ᨕᨘᨁᨗ
bxr - буряад
ca - català
cbk-zam - Chavacano de Zamboanga
cdo - Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
ce - нохчийн
ceb - Cebuano
ch - Chamoru
cho - Choctaw
chr - ᏣᎳᎩ
chy - Tsetsêhestâhese
ckb - کوردی
co - corsu
cps - Capiceño
cr - Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ
crh - qırımtatarca
crh-cyrl - къырымтатарджа (Кирилл)
crh-latn - qırımtatarca (Latin)
cs - čeština
csb - kaszëbsczi
cu - словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ
cv - Чӑвашла
cy - Cymraeg
da - dansk
de - Deutsch
de-at - Österreichisches Deutsch
de-ch - Schweizer Hochdeutsch
de-formal - Deutsch (Sie-Form)
din - Thuɔŋjäŋ
diq - Zazaki
dsb - dolnoserbski
dtp - Dusun Bundu-liwan
dty - डोटेली
dv - ދިވެހިބަސް
dz - ཇོང་ཁ
ee - eʋegbe
egl - Emiliàn
el - Ελληνικά
eml - emiliàn e rumagnòl
en - English
en-ca - Canadian English
en-gb - British English
eo - Esperanto
es - español
es-419 - español de América Latina
es-formal - español (formal)
et - eesti
eu - euskara
ext - estremeñu
fa - فارسی
ff - Fulfulde
fi - suomi
fit - meänkieli
fj - Na Vosa Vakaviti
fo - føroyskt
fr - français
frc - français cadien
frp - arpetan
frr - Nordfriisk
fur - furlan
fy - Frysk
ga - Gaeilge
gag - Gagauz
gan - 贛語
gan-hans - 赣语(简体)
gan-hant - 贛語(繁體)
gcr - kriyòl gwiyannen
gd - Gàidhlig
gl - galego
glk - گیلکی
gn - Avañe'ẽ
gom - गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni
gom-deva - गोंयची कोंकणी
gom-latn - Gõychi Konknni
gor - Bahasa Hulontalo
got - 𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺
grc - Ἀρχαία ἑλληνικὴ
gsw - Alemannisch
gu - ગુજરાતી
gv - Gaelg
ha - Hausa
hak - 客家語/Hak-kâ-ngî
haw - Hawaiʻi
hb - Classical Hebrew
he - עברית
hi - हिन्दी
hif - Fiji Hindi
hif-latn - Fiji Hindi
hil - Ilonggo
ho - Hiri Motu
hr - hrvatski
hrx - Hunsrik
hsb - hornjoserbsce
ht - Kreyòl ayisyen
hu - magyar
hu-formal - magyar (formal)
hy - հայերեն
hyw - Արեւմտահայերէն
hz - Otsiherero
ia - interlingua
id - Bahasa Indonesia
ie - Interlingue
ig - Igbo
ii - ꆇꉙ
ik - Iñupiak
ike-cans - ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ
ike-latn - inuktitut
ilo - Ilokano
inh - ГӀалгӀай
io - Ido
is - íslenska
it - italiano
iu - ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ/inuktitut
ja - 日本語
jam - Patois
jbo - la .lojban.
jut - jysk
jv - Jawa
ka - ქართული
kaa - Qaraqalpaqsha
kab - Taqbaylit
kbd - Адыгэбзэ
kbd-cyrl - Адыгэбзэ
kbp - Kabɩyɛ
kg - Kongo
khw - کھوار
ki - Gĩkũyũ
kiu - Kırmancki
kj - Kwanyama
kjp - ဖၠုံလိက်
kk - қазақша
kk-arab - قازاقشا (تٴوتە)
kk-cn - قازاقشا (جۇنگو)
kk-cyrl - қазақша (кирил)
kk-kz - қазақша (Қазақстан)
kk-latn - qazaqşa (latın)
kk-tr - qazaqşa (Türkïya)
kl - kalaallisut
km - ភាសាខ្មែរ
kn - ಕನ್ನಡ
ko - 한국어
ko-kp - 조선말
koi - Перем Коми
kr - Kanuri
krc - къарачай-малкъар
kri - Krio
krj - Kinaray-a
krl - karjal
ks - कॉशुर / کٲشُر
ks-arab - کٲشُر
ks-deva - कॉशुर
ksh - Ripoarisch
ku - kurdî
ku-arab - كوردي (عەرەبی)
ku-latn - kurdî (latînî)
kum - къумукъ
kv - коми
kw - kernowek
ky - Кыргызча
la - Latina
lad - Ladino
lb - Lëtzebuergesch
lbe - лакку
lez - лезги
lfn - Lingua Franca Nova
lg - Luganda
li - Limburgs
lij - Ligure
liv - Līvõ kēļ
lki - لەکی
lld - Ladin
lmo - lumbaart
ln - lingála
lo - ລາວ
loz - Silozi
lrc - لۊری شومالی
lt - lietuvių
ltg - latgaļu
lus - Mizo ţawng
luz - لئری دوٙمینی
lv - latviešu
lzh - 文言
lzz - Lazuri
mai - मैथिली
map-bms - Basa Banyumasan
mdf - мокшень
mg - Malagasy
mh - Ebon
mhr - олык марий
mi - Māori
min - Minangkabau
mk - македонски
ml - മലയാളം
mn - монгол
mni - ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ
mnw - ဘာသာ မန်
mo - молдовеняскэ
mr - मराठी
mrj - кырык мары
ms - Bahasa Melayu
mt - Malti
mus - Mvskoke
mwl - Mirandés
my - မြန်မာဘာသာ
myv - эрзянь
mzn - مازِرونی
na - Dorerin Naoero
nah - Nāhuatl
nan - Bân-lâm-gú
nap - Napulitano
nb - norsk bokmål
nds - Plattdüütsch
nds-nl - Nedersaksies
ne - नेपाली
new - नेपाल भाषा
ng - Oshiwambo
niu - Niuē
nl - Nederlands
nl-informal - Nederlands (informeel)
nn - norsk nynorsk
no - norsk
nov - Novial
nqo - ߒߞߏ
nrm - Nouormand
nso - Sesotho sa Leboa
nv - Diné bizaad
ny - Chi-Chewa
nys - Nyunga
oc - occitan
olo - Livvinkarjala
om - Oromoo
or - ଓଡ଼ିଆ
os - Ирон
pa - ਪੰਜਾਬੀ
pag - Pangasinan
pam - Kapampangan
pap - Papiamentu
pcd - Picard
pdc - Deitsch
pdt - Plautdietsch
pfl - Pälzisch
pi - पालि
pih - Norfuk / Pitkern
pl - polski
pms - Piemontèis
pnb - پنجابی
pnt - Ποντιακά
prg - Prūsiskan
ps - پښتو
pt - português
pt-br - português do Brasil
qu - Runa Simi
qug - Runa shimi
rgn - Rumagnôl
rif - Tarifit
rm - rumantsch
rmy - romani čhib
rn - Kirundi
ro - română
roa-tara - tarandíne
ru - русский
rue - русиньскый
rup - armãneashti
ruq - Vlăheşte
ruq-cyrl - Влахесте
ruq-latn - Vlăheşte
rw - Kinyarwanda
sa - संस्कृतम्
sah - саха тыла
sat - ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ
sc - sardu
scn - sicilianu
sco - Scots
sd - سنڌي
sdc - Sassaresu
sdh - کوردی خوارگ
se - davvisámegiella
sei - Cmique Itom
ses - Koyraboro Senni
sg - Sängö
sgs - žemaitėška
sh - srpskohrvatski / српскохрватски
shi - Tašlḥiyt/ⵜⴰⵛⵍⵃⵉⵜ
shi-latn - Tašlḥiyt
shi-tfng - ⵜⴰⵛⵍⵃⵉⵜ
shn - ၽႃႇသႃႇတႆး
shy-latn - tacawit
si - සිංහල
simple - Simple English
sk - slovenčina
skr - سرائیکی
skr-arab - سرائیکی
sl - slovenščina
sli - Schläsch
sm - Gagana Samoa
sma - åarjelsaemien
smn - anarâškielâ
sn - chiShona
so - Soomaaliga
sq - shqip
sr - српски / srpski
sr-ec - српски (ћирилица)
sr-el - srpski (latinica)
srn - Sranantongo
ss - SiSwati
st - Sesotho
stq - Seeltersk
sty - себертатар
su - Sunda
sv - svenska
sw - Kiswahili
szl - ślůnski
szy - Sakizaya
ta - தமிழ்
tay - Tayal
tcy - ತುಳು
te - తెలుగు
tet - tetun
tg - тоҷикӣ
tg-cyrl - тоҷикӣ
tg-latn - tojikī
th - ไทย
ti - ትግርኛ
tk - Türkmençe
tl - Tagalog
tly - толышә зывон
tn - Setswana
to - lea faka-Tonga
tpi - Tok Pisin
tr - Türkçe
tru - Ṫuroyo
trv - Seediq
ts - Xitsonga
tt - татарча/tatarça
tt-cyrl - татарча
tt-latn - tatarça
tum - chiTumbuka
tw - Twi
ty - reo tahiti
tyv - тыва дыл
tzm - ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ
udm - удмурт
ug - ئۇيغۇرچە / Uyghurche
ug-arab - ئۇيغۇرچە
ug-latn - Uyghurche
uk - українська
ur - اردو
uz - oʻzbekcha/ўзбекча
uz-cyrl - ўзбекча
uz-latn - oʻzbekcha
ve - Tshivenda
vec - vèneto
vep - vepsän kel’
vi - Tiếng Việt
vls - West-Vlams
vmf - Mainfränkisch
vo - Volapük
vot - Vaďďa
vro - Võro
wa - walon
war - Winaray
wo - Wolof
wuu - 吴语
xal - хальмг
xh - isiXhosa
xmf - მარგალური
xsy - saisiyat
yi - ייִדיש
yo - Yorùbá
yue - 粵語
za - Vahcuengh
zea - Zeêuws
zgh - ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ
zh - 中文
zh-cn - 中文(中国大陆)
zh-hans - 中文(简体)
zh-hant - 中文(繁體)
zh-hk - 中文(香港)
zh-mo - 中文(澳門)
zh-my - 中文(马来西亚)
zh-sg - 中文(新加坡)
zh-tw - 中文(台灣)
zu - isiZulu
qqq - Message documentation
Format
Export for off-line translation
Export in native format
Fetch
{{DISPLAYTITLE:Hoe heeft Jezus de wet "vervuld"? (Matt. 5:17-19)}}<languages />{{:Navleft|Category:Answered Questions|{{:AnsweredQuestionsname/{{PAGELANGUAGE}}}}}} <div class="questionbody"> Snel antwoord: Jezus bedoelde met het woord "vervullen" dat hij de profetische en typologische delen van de Wet en de Profeten zou "bevestigen" en "aanvullen". Daarom zijn (zoals de meeste Christenen zullen toegeven) ''sommige'' delen van de wet overleden -- maar geenszins ''alle'' van de wet. Jezus kwam niet om de wet af te schaffen, noch om elk deel ervan onveranderd te behouden tot het einde der tijden. ==Inleiding== De meeste christenen zijn bekend met de Bergrede van Jezus. Maar ze beseffen vaak niet het belang van Jezus' inleidende woorden: {{:Scriptblock|Matthew 5:17-19}} Jezus maakte het aan het begin van zijn preek duidelijk: niets wat hij wilde zeggen moet worden geïnterpreteerd als het terzijde schuiven of afschaffen van de wet. Hij zei: "Ik ben niet gekomen om [de wet] af te schaffen...". Deze uitspraak was nodig, omdat Joden in de eerste eeuw, die alleen de <em>false</em> leer van de Farizeeën (gebaseerd op de zogenaamde "Mondelinge wet") hadden gehoord, zouden kunnen denken dat Jezus op de een of andere manier Gods geschreven wet ongeldig maakte. Maar hij maakte alleen de valse manipulaties van de wet door de Farizeeën nietig (bijv. Matt. 15:3 e.v.). Greg Bahnsen schreef een heel hoofdstuk in zijn boek ''Theonomie in de christelijke ethiek'' over de bovenstaande Schriftpassage. Het hoofdstuk was getiteld: "The Abiding Validity of the Law in Exhaustive Detail (Mattheüs 5:17-19)" <ref>Bahnsen, ''Theonomie in de christelijke ethiek'', 41</ref> Er is veel waarde in Dr. Bahnsen's bespreking van de passage, en het is zeker de moeite waard om te lezen. Dr. Bahnsen vatte de verschillende benaderingen van het woord "vervullen" als volgt samen: {{:Quote|Er zijn verschillende zintuigen gesuggereerd voor "vervulling" in deze passage. Geeft het aan dat Jezus een einde maakt aan,<sup>45</sup> vervangt,<sup>46</sup> supplementen (voegt toe aan),<sup>47</sup> wil actief gehoorzamen,<sup>48</sup> afdwingen,<sup>49</sup> of bevestigt en herstelt de wet? <ref>Bahnsen, 54-55</ref>}} Dr. Bahnsen heeft elk van deze opties in detail besproken. Uiteindelijk stelde hij dat "vervullen" moet worden opgevat als zowel "bevestigen" als "vaststellen" (in directe tegenstelling tot het woord "afschaffen" eerder in het vers).<ref>Bahnsen, 68-73</ref> Een van de implicaties van Dr. Bahnsen's visie is dat de wet bindend blijft - zelfs in het Nieuwe Verbond - in "uitputtend detail" (dus zijn hoofdstuktitel). Hij schreef: {{:Quote|Het is moeilijk voor te stellen hoe Jezus intensiever zou kunnen bevestigen dat <em>allemaal</em> de wet bindend blijft in het evangelie-tijdperk.<ref>Bahnsen, 76</ref>}} Volgens Dr. Bahnsen blijven de jots en tittles van de wet bindend tot het einde van het "fysieke universum": {{:Quote|Christus ... stelt dat de wet geldig zal blijven <em> zolang het fysieke universum duurt, dat wil zeggen tot het einde van de leeftijd of de wereld. ... Als we rekening houden met het werkelijke einde van de hemel en de aarde zien we dat de Schrift leert om bij de wederkomst van Christus te zijn .... Tenminste tot dat moment blijven de details van de wet bestaan. ... Παρέλθῃ wordt in dit vers twee keer gebruikt: ten eerste van het fysieke universum, en ten tweede van de kleinste details van Gods wet.<ref>Bahnsen, 79-80</ref>}} Ik zal een ander begrip van Jezus' woord "vervullen" aanbieden dan Dr. Bahnsen. Om dit essay hanteerbaar kort te houden, zal ik slechts minimaal ingaan op wat hij schreef. Ik zal laten zien dat Jezus met het woord "vervullen" bedoelt dat hij de profetische en typologische delen van de wet en de profeten zou <em>bevestigen</em> en <em>volledigen</em>. Daarom zijn sommige jots en tittles van de wet <em> overleden -- maar zeker niet allemaal. Jezus kwam niet om de wet af te schaffen, noch om elk typologisch puntje van de wet tot het einde der tijden te behouden. ==Jezus bevestigde en voltooide de Wet en de Profeten== Jezus zegt dat hij twee dingen kwam vervullen: de Wet en de Profeten. De meeste mensen die het evangelie van Matteüs hebben gelezen, begrijpen wat Jezus bedoelde toen hij zei "vervul" "de Profeten". In feite is dit een terugkerend "vervulling" thema in het evangelie van Matteüs: {{:Scriptblock|Matthew 2:15}} Jezus' missie als Messias vervulde <em>manie</em> Oudtestamentische profetieën, en Matteüs wijst er voortdurend op wanneer dit gebeurde (Matteüs 1:22; 2:17,23; 4:14; 8:17; 12:17; 13:35; 21:4; 26:54,56; 27:9). Toen Jezus deze profetieën vervulde, volbracht hij nog twee andere dingen: # Hij <em>bevestigde</em> dat de profetie waar was. [Zie, bijvoorbeeld, Lucas 24:25-26.] # Hij <em>voltooide</em> de profetie. Met betrekking tot nummer 2 hierboven: door de voltooiing van de profetie heeft Jezus er ook voor gezorgd dat <em>it nooit meer in vervulling hoeft te gaan</em>. Dus als we bijvoorbeeld eenmaal erkennen dat de tak uit de wortel van Jesse al is gekomen (zie Jesaja 11:1-10, geciteerd in Romeinen 15:12), gaan we niet verder met het onderzoeken van de toekomstige generaties van Jesse voor extra takken. De profetie heeft Gods doel bereikt en is nu voltooid. Maar hoe zit het met de wet? Heeft Jezus de wet op dezelfde manier "voltooid", zodat deze nooit meer hoeft te worden vervuld? Ja -- maar alleen <em>delen</em> van de Wet. Er zijn twee belangrijke manieren waarop Jezus de Wet "vervuld" heeft: # Jezus bevestigde en voltooide bepaalde specifieke <em>profetieën</em> in de Wet door ze uit te laten komen. # Jezus bevestigde en vervolledigde de <em>typologie</em> ingebed in bepaalde delen van de wet (b.v. het offer), waarbij hij zich manifesteerde als het "lichaam"/antitype waarnaar de "schaduw"/soort van de wet verwees. Laten we deze twee aspecten eens nader bekijken. ==Jezus voltooide specifieke profetieën in de Wet== Gelukkig voor de tolken van Matt. 5:17 vertelde Jezus zijn discipelen (en ons) <em>precies</em> hoe hij het woord vervulling bedoelde: {{:Scriptblock|Luke 24:44}} "Alle dingen die in de Wet van Mozes ... over mij geschreven zijn" verwijst naar specifieke profetieën (en profetische typologieën, zoals ik in het volgende hoofdstuk laat zien) die ingebed waren in "de Wet van Mozes" (de uitdrukking verwijst naar Jozua 8:34, en betekent de Torah van Genesis door middel van Deuteronomium) die de persoon en het werk van de komende Messias voorspeld heeft. D. A. Carson, die commentaar geeft op Matt. 5:17-19, schrijft: {{:Quote|De beste interpretatie van deze moeilijke verzen zegt dat Jezus de Wet en de Profeten vervult in die zin dat ze naar Hem wijzen, en Hij is hun vervulling... Daarom geven we <em>pleroo</em> ('vervullen') precies dezelfde betekenis als in de formule citaten, die in de proloog (Matt 1-2) al grote nadruk hebben gelegd op de profetische aard van het OT en de manier waarop het naar Jezus wijst. Zelfs OT-gebeurtenissen hebben deze profetische betekenis (zie op 2:15). Even later benadrukt Jezus dat 'alle profeten en de Wet hebben geprofeteerd' (11:13). De wijze van de profetische voorspelling varieert. De Exodus, zo stelt Mattheüs (2:15), voorspelt de roeping uit Egypte van Gods 'zoon.'<ref>Carson, ''Mattheüs'' [Expositors Bible Commentary]</ref>.}} Jezus vertelde de mensen dat hij kwam om alle onvervulde profetieën te "vervullen" (zoals in "volbrengen wat is voorspeld") die in zowel "de Wet als de Profeten" stonden. Christenen denken niet vaak aan "de Wet" als een tekstueel genre dat profetie bevat, maar er is veel profetie in de Wet, niet alleen "de Profeten". Hier zijn drie belangrijke profetieën uit de Wet die Jezus heeft vervuld. ===1. Jezus was de profeet zoals Mozes=== De apostel Petrus, sprekend voor het volk in Handelingen 3, citeerde uit een profetie in Deut. 18:18-19: {{:Scriptblock|Acts 3:20-23}} ===2. Jezus was het beloofde "zaad" van Abraham.=== Vlak nadat Peter het bovenstaande sprak, zei hij: {{:Scriptblock|Acts 3:25-26}} Afhankelijk van de vertaling die u gebruikt [op onze wiki kan de bovenstaande passage variëren, afhankelijk van uw keuze van de vertaling], kan het Griekse woord σπέρματί vertaald worden als "nakomelingen", "familie" of "afstammelingen", in plaats van het meer letterlijke "zaad". Jezus Christus was dat "zaad" van de profetie die de apostel Petrus citeerde. De apostel Paulus bevestigde ook dat dit de juiste interpretatie van die belofte was: {{:Scriptblock|Galatians 3:16}} Ook deze passage kan het beste worden begrepen in een vertaling die het Grieks σπέρματί op een consequent letterlijke manier weergeeft. Paulus maakt een punt dat gebaseerd is op het feit dat het woord ''enkelvoudig'' verwijst naar Jezus Christus. ===3. Jezus was de leeuw van de stam van Juda=== {{:Scriptblock|Revelation 5:2-5}} Het bovenstaande is een verwijzing naar de volgende profetie in de wet: {{:Scriptblock|Gen 49:9-10}} Er zijn veel andere profetieën in de Wet die Jezus heeft vervuld (zoals het Lied van Mozes), maar de drie bovenstaande zijn genoeg om het punt vast te stellen. ==Jezus voltooide de typologie van de wet== Bepaalde Sinaïverbondswetten (bijvoorbeeld de offerwetten) hebben het werk van Christus geprefigureerd. Deze functie van prefiguratie wordt "typologie" genoemd. In de theologische studie is het woord "type" (Grieks: τύπος -- vaak vertaald "patroon") een label voor iets dat een geabstraheerde (vereenvoudigde) <em>representatie</em> is van het echte werk (dat later komt). Het echte ding dat later komt is de "antitype" (Grieks: ἀντίτυπος, zie 1 Pet. 3:21). U hebt misschien ook wel gehoord van de zogenaamde "schaduwen", zoals de apostel Paulus in Kol. 2:17 doet. Het type komt overeen met de antitype, net zoals een schaduw die door iemands lichaam wordt geworpen een geabstraheerde voorstelling van dat lichaam is. Zo zegt Paulus "het lichaam is van Christus" (Kol. 2:17). Deze metaforische "schaduw" van Christus wordt in vele delen van de Hebreeuwse Schrift terug geworpen, en we zien dit het vaakst in de offerwetten. Zo schreef de apostel Paulus: {{:Scriptblock|1 Corinthians 5:7-8}} Jezus was de antitype waarop het type van het Pesach-lam wees. Als de realiteit (Christus en zijn eenmalige offer) eenmaal is volbracht, dan bestaat het oorspronkelijke type/patroon/schaduw ofwel niet meer, ofwel - als het nog steeds bestaat - is de oorspronkelijke functie ervan niet meer nodig; daarom moeten we het type/patroon/schaduw anders behandelen dan we voorheen deden. We offeren niet langer een lammetje op Pesach zoals de wet vereist (Num. 9:1-3). Toen de apostel Paulus het volgende schreef: {{:Scriptblock|Romans 10:4}} Paulus suggereerde niet (in tegenstelling tot Jezus' eigen woorden in Matt. 5:17) dat Christus de hele wet "beëindigde" (zoals in abolished). Het Griekse woord (typisch vertaald als "einde" in de passage hierboven) dat Paulus gebruikte is ''telos'', (waar we onze term 'teleologie' uit halen). Het kan zowel "tijdelijk einde" als "doel" betekenen. Het maakt niet uit welke van deze vertaalopties we nemen, het past bij het doel van Jezus om de wet te vervullen door het typologische/didactische doel ervan te vervolledigen: # Christus was het tijdelijke einde van veel van de offerwetten die een voorbode waren van zijn eenmalige opoffering. Deze wetten waren verbondsgebonden, en zijn niet langer bindend. # Christus was het uiteindelijke doel van de wet, die in veel opzichten wees op zijn voltooide werk. Een ander voorbeeld: Jezus' eigen priesterschap schafte de wetten af die betrekking hadden op de Levitische priesters. Er zijn geen Levitische priesters in het Nieuwe Verbond. Toen het Sinaïconvenant in 70 na Christus eindigde, werd het Levitische priesterreglement ermee afgeschaft. Het typologische doel van de wet is waar Paulus naar verwees toen hij schreef: {{:Scriptblock|Galatians 3:23-25}} Als docent leidde de typologische wet het volk van God naar een doel en bereidde hen voor op het komende eindwerk van de Messias. De leerwetten waar Paulus zegt "we zijn niet meer onder" zijn de verbondsgebonden wetten (net als de typologische wetten), omdat Jezus ze voltooid heeft en ze achterhaald heeft gemaakt. ==Alle dingen zijn volbracht?== Als we eenmaal hebben vastgesteld wat Jezus bedoelde met "vervullen", kunnen we begrijpen wat hij bedoelde met een bepaalde clausule in het volgende vers (18): "totdat alle dingen zijn volbracht." Merk op dat precies dezelfde zinsnede wordt gebruikt in het volgende vers: {{:Scriptblock|Luke 21:32}} Dit vers in Lucas is een parallel aan Matt. 24:34. Zonder al te veel in te gaan op de eschatologie (waar anderen, zoals Gary Demar, al uitgebreid over hebben geschreven), wil ik alleen maar beweren dat de woorden "deze generatie", in de Evangeliën, altijd de generatie van mensen betekent tot wie Jezus sprak. Dit zijn de mensen die rond het jaar 30 in leven waren. Dit is een mainstream preteristische interpretatie, die je in veel commentaren kunt vinden. Daarom kunnen we met zekerheid weten dat "alle dingen" (waar die term ook specifiek naar verwijst) tegen het einde van de eerste eeuw "volbracht" zouden zijn. Jezus zei klaarblijkelijk <em>niet</em> "totdat alle dingen die ooit zullen gebeuren zijn volbracht". Het was duidelijk de bedoeling dat de zinsnede 'alle dingen' een betekenis zou hebben die beperkt was tot de 'generatie' van de eerste eeuw. We weten dat Jezus is gekomen om vele profetieën uit het Oude Testament te vervullen/voltooien en om bepaalde wetten te vervullen/voltooien door middel van zijn laatste, voltooide offer. Daarom, wanneer hij zegt "totdat alle dingen zijn volbracht" (v. 18) in de context van het "vervullen" van de Wet en de Profeten, kunnen we de referentie van deze fase redelijkerwijs beperken tot: "totdat alle dingen ''voorspeld of voorspeld in zowel de Wet als de Profeten'' zijn volbracht." ==Een chiasme van vervulling== Maar als Jezus een aantal van de wetten heeft laten "verdwijnen", wat moeten we dan doen met dat andere deel van zijn claim: "totdat de hemel en de aarde voorbijgaan, ..."? Al deze zinnen moeten samen behandeld worden, want ze vormen een in elkaar grijpende chiramide van betekenis: {{:Chiasm|A|1|Eer hemel en aarde vergaan}} {{:Chiasm|B|2|zal er geen jota of stip van de Wet vergaan}} {{:Chiasm|A'|1|totdat alles is volbracht.}} [Een chiasme is een gemeenschappelijke Bijbelse literaire structuur die gebruik maakt van vormen van herhaling en structurele omkering voor de nadruk.] Het is duidelijk dat de centrale clausule (B) van dit chiasme afhankelijk is van zowel de eerste (A) als de derde (A') clausule. Dr. Bahnsen zelf maakte dit punt: {{:Quote|Ηως ἂν πάντα γένηται stelt onvoorwaardelijk "totdat alle dingen hebben plaatsgevonden (voorbij zijn)". Dus deze zinsnede is functioneel gelijkwaardig aan "tot de hemel en de aarde voorbij zijn." Deze twee ἕως clausules lopen parallel (een gemeenschappelijk literair apparaat) en verklaren elkaar.<ref>Bahnsen, ''Theonomie in de christelijke ethiek'', 83</ref>}} Ik ben het volledig eens met Dr. Bahnsen's claim hierboven. We moeten deze ἕως-clausules elk toestaan om onze interpretatie van de andere te informeren en uit te leggen. Ik heb al betoogd dat de tweede clausule moet worden geïnterpreteerd in het licht van de manier waarop Jezus deze woorden in Lukas 21:32 heeft gebruikt. Als "alle dingen" (die Jezus van plan was te vervullen) in vervulling zouden gaan voordat die generatie overleed, hoe begrijpen we dan "hemel en aarde"? Laten we achterwaarts werken, met behulp van logica. Hier is een syllogisme: # Geen enkel deel van de wet zal voor de hemel en de aarde voorbijgaan. # Sommige delen van de wet zijn voorbijgegaan. # Daarom zijn de hemel en de aarde voorbijgegaan. Het bovenstaande syllogisme is logischerwijs geldig. Premisse #1 is bijbels zeker (geherformuleerd uit Matt. 5:18). Hoe zit het met premisse #2? ==Jotas en stippen zijn gepasseerd== We erkennen allemaal dat bepaalde jotas en tittles van de wet zijn gepasseerd. Geen enkele christen zou dit feit moeten betwisten. Bijvoorbeeld: # We besnijden onze mannelijke baby's niet op de 8e dag van het leven, zoals de wet vereist: Lev. 12:3. # We beschouwen onszelf niet als onrein als we varkensvlees eten: Lev. 11:7-8. # We zoeken niet naar een Levitische priester (of welke soort priester dan ook) om te bepalen of een ulceratie op onze huid vereist dat we in quarantaine worden geplaatst: Lev. 13:2-3. # We leren vrouwen niet dat ze zichzelf 80 dagen na de geboorte van een meisje ritueel als "onrein" moeten beschouwen: Lev. 12:5. De meeste christenen houden zich niet aan deze wetten en leren anderen ze ook niet na, omdat ze gebonden waren aan het Sinaï-convenant en nu zijn overleden. In ''Theonomie in de christelijke ethiek'' bespreekt Dr. Bahnsen zelf een wet die door het Nieuwe Verbond 'vernietigd' is: {{:Quote|Het Levitische priesterschap, dat het mozaïsche systeem van ceremoniële verlossing vertegenwoordigt, kon geen volmaaktheid brengen en was dus ''bedoeld'' om te worden vervangen (Hebr. 7:11 e.v., 28). ... toen Jezus een verandering in het priesterschap instelde (want Hij was van de stam van Juda, niet van Levi) werd ook het ceremoniële principe gewijzigd.... Het vroegere gebod met betrekking tot ceremoniële zaken werd dan opzij gezet, zodat Gods volk een betere hoop kon hebben.... Het gebod dat werd geannulleerd was "een gebod met betrekking tot het vlees" (d.w.z. met betrekking tot de uiterlijke kwalificatie van de fysieke afkomst van de priesters....).<ref>Bahnsen, ''Theonomie in de christelijke ethiek'', 206.</ref>}} Natuurlijk, Dr. Bahnsen suggereert dat deze "anulling" van priesterlijke kwalificatie "geïmpliceerd werd in Psalm 110:1,4", daarom beschouwt hij het niet als een tegenstrijdigheid met zijn interpretatie van Matt. 5:17f.<ref>Bahnsen, 206-207</ref> Maar deze "vervulling" van de wet is ''precies'' waar Jezus het in Matt. 5:17-19 over had. De overgang naar het Nieuwe Verbond vereiste een verandering in de verbondsgebonden delen van de wet, net zoals de auteur van Hebreeën in Hebreeën 7:11 schreef. In een boek over theonomie dat later werd gepubliceerd, gaf Dr. Bahnsen opnieuw toe dat "delen van de wet terzijde zijn geschoven of veranderd": {{:Quote|Jezus is degene die sprak over categorische en uitputtende steun voor de wet - tot aan het minste gebod. Het is ook het woord van Jezus elders dat ons onze theologische rechtvaardiging geeft om te zeggen ''delen van de wet zijn terzijde gelegd of veranderd''. Er is niets onwettigs of unieks aan de leer van onze Heer door middel van ingrijpende verklaringen die later worden gegeven.<ref>Bahnsen, ''No Other Standard'', 324n37</ref>.}} Het is daarom duidelijk uit "latere" Schriftteksten dat Jezus de wet heeft vervuld door bepaalde delen te "bevestigen" en te "vervolledigen". Toen deze delen ''voltooid'' waren, werden ze ''opzij gelegd''. We zijn niet verplicht om de delen van de wet te doen die zijn "afgedaan" en "opzij gelegd" (met behulp van Dr. Bahnsen's termen). We zijn niet om hen te onderwijzen als zijnde bindend. Deze wetten zijn de jots en tittles die zijn overleden. ==Hemel en aarde vergegaan?== Hoe zit het met #3 hierboven (de conclusie van ons syllogisme)? Hoe kan "hemel en aarde" vergaan zijn? Ten eerste, moeten we opmerken dat dit geen spraakfiguur is die "nooit" betekent. Jezus zelf bevestigde dat: {{:Scriptblock|Matthew 24:34-35}} We weten dus dat "hemel en aarde" kunnen (en zouden) verdwijnen. We weten ook dat ons syllogisme hierboven logischerwijs geldig is. We weten dat de eerste twee premissen waar zijn. Daarom is de waarheid van de conclusie logischerwijs noodzakelijk. Maar in welke zin zijn "hemel en aarde" vergaan? Het antwoord is dat Jezus (zoals hij soms deed) symbolische taal gebruikte, en hij verwees naar de vernietiging van de Tweede Tempel en de afschaffing van het Sinaï-convenant in 70 na Christus (voordat die generatie overleed). Hier helpt het om iets te weten te komen over de terminologie van de Tweede Tempel, en de historicus Josephus is hiervoor onze beste referentie. Het blijkt dat de Joden uit die tijd daadwerkelijk de term "hemel en aarde" gebruikten om te verwijzen naar de structuur van de tabernakel (en later de tempel). Josephus schreef: {{:Quote|Dit deel van de maatregelen van de tabernakel bleek een nabootsing te zijn van het systeem van de wereld; voor dat derde deel daarvan, dat zich binnen de vier pijlers bevond, waartoe de priesters niet werden toegelaten, is het als het ware een hemel die eigen is aan God. Maar de ruimte van de twintig kubieke meter is als het ware land [''ge''', ook te vertalen als 'aarde'] en zee, waarop de mensen leven, en dus is dit deel eigenaardig aan de priesters alleen.... Wanneer Mozes de tabernakel onderscheiden in drie delen, en toegestaan twee van hen aan de priesters, als een plaats toegankelijk en gemeenschappelijk, hij aangegeven het land en de zee, deze worden van algemene toegang tot alle; maar hij zet de derde divisie voor God, omdat de hemel ontoegankelijk voor de mensen is.<ref>''Joodse Oudheden'', 3.6.4 [123], 3.7.7 [181] [181].}} [Andere hedendaagse referenties staan vermeld in (Fletcher-Louis, "Jezus, de Tempel en de Ontbinding van Hemel en Aarde", 126).] Crispin Fletcher-Louis schrijft: {{:Quote|In de afgelopen 20 jaar is er een wijdverbreide erkenning geweest dat in zowel de bijbelse als de post-bijbelse periode de Tempel is belegd met een set van kosmologische betekenissen: De Tempel staat in het centrum van het universum; het is de plaats van waaruit de schepping begon; het is het ontmoetingspunt van hemel en aarde -- de 'Hemelpoort'; het is de plaats waar, aan het einde van de dagen, zoals bij het begin van de schepping, de krachten van de chaos zouden worden verslagen en, het belangrijkste voor onze doeleinden, het is een miniatuurversie van het hele universum -- een microkosmos van hemel en aarde. <ref>Fletcher-Louis, "Jezus, de Tempel en de Ontbinding van Hemel en Aarde", ''Apocalyptisch in Geschiedenis en Traditie'', 123</ref>}} <p>Fletcher-Louis relateert Matt. 5:18 ook aan Matt. 24:35 op de volgende manier:</p> {{:Quote|Er zijn, zo stel ik voor, drie in elkaar grijpende verwijzingen in de uitdrukking 'tot hemel en aarde voorbijgaan' om 5:18d: (1) de vernietiging van de tempel van Jeruzalem in 70 n.Chr. die de veroudering van het Oude Verbond bevestigt; (2) Jezus' dood en opstanding die de instelling van het Nieuwe Verbond en zijn messiaanse Torah bevestigen; (3) Jezus' leven, bediening en onderwijs als de belichaming van de nieuwe schepping en de oprichting van de messiaanse Torah die Zijn nieuwe gemeenschap volgt. <br />...<br />Het lijkt er nu op dat wanneer de nauwe parallel met Matteüs 5:18 om 24:35 verwijst naar het heengaan van hemel en aarde en het uithoudingsvermogen van Jezus' woorden, de eerste van de drie verwijzingen in de vorige tekst op de voorgrond staat. Nu de tempelcultus weg is, moeten de Joodse christenen het verlies ervan niet voelen omdat ze nog steeds de leer van Jezus hadden.<ref>Fletcher-Louis, "De vernietiging van de tempel en de relativering van het Oude Verbond", ''De lezer moet het begrijpen'': Eschatologie in de Bijbel en theologie'', 163</ref>}} Het is redelijk om te concluderen dat Jezus sprak met de symbolische termen die op dat moment in gebruik waren: dat hij, toen hij 'hemel en aarde' zei, sprak over de tempel, en het gebruikte als een metonym voor het Sinaïverbond (waarvan de tempel het centrale kenmerk was). Deze identificatie tussen de zinsnede "hemel en aarde" en het Sinaïconvenant is geen moderne theologische nieuwigheid. Zo is hier wat de puriteinse theoloog John Owen over deze zinsnede schreef, zoals die door Petrus in 2 Petrus 3 wordt gebruikt: {{:Quote|Op dit fundament bevestig ik, dat de hemelen en de aarde hier bedoeld zijn in deze profetie van Petrus, de komst van de Heer, de dag van het oordeel en de verdoemenis van goddeloze mensen, genoemd in de vernietiging van die hemel en aarde, hebben zij allen betrekking, niet op het laatste en laatste oordeel van de wereld, maar op die totale verwoesting en vernietiging die van de joodse kerk en staat zou worden gemaakt.<ref>Owen, ''Werken'', vol. 9, p. 134</ref>}} Let op de volgende parallel tussen Matt. 5:18 en Jezus die in Marcus 13 de vernietiging van de tempel en Jeruzalem voorspelt (parallellen in Matt. 24 en Lukas 21): <table align="center" border="0" cellpadding="10" cellspacing="1" style="width:90%;"> <tr> <th scope="col" style="vertical-align: top;">Mattheüs 5:18</th> <th scope="col" style="vertical-align: top;">Marcus 13:30-31</th> </tr> <tr> <td style="vertical-align: top;">{{#scripture:Matthew 5:18}}</td> <td style="vertical-align: top;">{{#scripture:Mark 13:30-31}}</td> </tr> </table> Jezus bevestigde dat "de hemel en de aarde ''zullen'' voorbijgaan in dezelfde context als de verwoesting van de tempel en Jeruzalem. Sommige commentatoren willen deze verzen opsplitsen in de 'reeds' en 'nog niet', omdat ze veronderstellen dat Jezus ''moet'' spreken over de letterlijke, fysieke 'hemel en aarde'. Maar als hij alleen maar een standaard Joodse symbolische term voor de tempel ("hemel en aarde") gebruikte als metonym voor het Sinaïverbond, dan past al het andere perfect bij Matteüs 5:17-19. We kunnen dus concluderen dat Jezus: # vervuld (bevestigd en voltooid) alle typologieën en profetieën in de Wet en de Profeten (Matt. 5:18) # heeft in het Nieuwe Verbond (Lukas 22:20) voorzieningen getroffen voor het overblijfsel van Israël en de heidenen # keerde terug naar het oordeel van Israël in 70 na Christus, waardoor de Tweede Tempel werd vernietigd (Matt. 24:2), en dus # schafte het Sinaïverbond af (Hebreeuws 8:13), zonder de wet volledig af te schaffen (Matt. 5:17) # volbracht dit alles binnen het leven van "die generatie" (precies zoals hij voorspelde in Lukas 21:32, Marcus 13:30, Matt. 24:34). Nieuwe hemel en aarde betekent "nieuwe schepping". Met andere woorden: {{:Scriptblock|2 Corinthians 5:17}} John Owen begreep ook de "nieuwe hemel en nieuwe aarde" die nu in vervulling gaat. Hij schreef: {{:Quote|Nu, wanneer zal dit zijn dat God deze "nieuwe hemelen en nieuwe aarde, waarin de gerechtigheid woont" zal scheppen? Petrus, "Het zal zijn na de komst van de Heer, na dat oordeel en de vernietiging van goddeloze mensen, die het evangelie niet gehoorzamen, dat ik voorspel." Maar nu is het duidelijk, vanuit deze plaats van Jesaja, met hoofdstuk 66:21-22, dat dit alleen een profetie is van de evangelische tijden; en dat het planten van deze nieuwe hemelen niets anders is dan de schepping van evangelische verordeningen, om voor eeuwig te verdragen. Hetzelfde wordt zo verwoord in Hebreeën 12:26-28.<ref>Owen, ''Werken'', vol. 9, p. 135</ref>.}} De "Nieuwe Schepping" is er al. Jezus is onze huidige, regerende Koning (zoals in Dan. 2:44 wordt voorspeld); de wetten die niet gebonden waren aan het afgeschafte Sinaïverbond blijven voor ons bindend, net zoals God het bedoeld heeft; en we hebben twee gelijktijdige, lopende commissies: #om de aarde te onderwerpen (Gen. 1:28) #om het Evangelie van het huidige Koninkrijk te prediken (Matt. 28:18). </div> {{DISPLAYTITLE:Hoe heeft Jezus de wet "vervuld"? (Matt. 5:17-19)}} [[Category:Answered Questions]] [[Category:Destruction of Jerusalem]] [[Category:Greg Bahnsen]] [[Category:Matthew 5:17]] [[Category:New Covenant]] [[Category:Priesthood]] [[Category:Prophecy]] [[Category:Questions about Jesus' teaching on the law]] [[Category:Sinai Covenant]]